Η Τ.Κ. Κυψέληςβρίσκεται στους πρόποδες των Τζουμέρκων σε υψόμετρο 600μ., και απέχει 61 χλμ. από Άρτα
Δημογραφικά στοιχεία 2011
Τοπική Κοινότητα Κυψέλης Άρτας [ 450 ]
- ο Άγιος Γεώργιος [ 49 ]
- η Καλλονή [ 94 ]
- η Κυψέλη [ 275 ]
- η Λούτσα [ 4 ]
- η Μονή Ευαγγελιστρίας [ 21 ]
- η Ρουπακιά [ 7 ]
Δημογραφικά στοιχεία 2001
Δ. δ. Κυψέλης [ 596 ]
· η Κυψέλη [ 342 ]
· ο Άγιος Γεώργιος (Δ.δ. Κυψέλης) [ 55 ]
· η Καλλονή [ 139 ]
· η Λούτσα [ 5 ]
· η Μονή Ευαγγελιστρίας [ 33 ]
· η Ρουπακιά [ 22 ]
Οικισμοί
1. η Κυψέλη
2. ο Άγιος Γεώργιος
3. η Καλλονή
4. η Λούτσα
5. η Μονή Ευαγγελιστρίας
6. η Ρουπακιά
Ιστορικά στοιχεία
Παλαιά ονομασία Χώσεψη / Χώζεψι. Μετονομάστηκε το 1962
Μνημεία – Μουσεία
Λαογραφικό Μουσείο Καραλή
Το "Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ζωής", έργο ζωής του Παντελή Καραλή. Στο μουσείo φαίνεται μια ολοκληρωμένη εικόνα της ορεινής Τζουμερκιώτικης κοινωνίας τους τελευταίους δύο αιώνες. Υπάρχει πλούσια συλλογή (ξεπερνά τα 1000 αντικείμενα) από παραδοσιακά εργαλεία παραγωγής, λειτουργικά σκεύη της αγροτικής, ποιμενικής και οικιακής ζωής, όπλα, νομίσματα, υφαντά και παραδοσιακές φορεσιές αλλά και αντικείμενα λαϊκής τέχνης.
Πηγή: http://www.optimedia.gr/kypseli/museum/museum1.htm
Αρχαίο μνημείο
Το Καστρί βρισκόταν στο κάτω μέρος του συνοικισμού "Κάτω Κάμπος", σε τοποθεσία που έχει το σχήμα χερσονήσου ανάμεσα σε δύο μικρά ποτάμια-χείμαρρους: τη "Γκούρα" ανατολικά και το "Ρέμα του Μοναστηριού" δυτικά, που συνδέεται με τον κύριο κορμό του χωριού με στενό ισθμό, πλάτους 10–15 μέτρων. Στο χώρο του Καστριού παρατηρούνται ίχνη θεμελίων αρχαίου φρουρίου, το οποίο περιέκλειε όλη την επίπεδο έκταση της χερσονήσου, που έχει μήκος 600 μ. και πλάτος 100–150 μ. Βρέθηκαν ακόμη τεμάχια πήλινων σκευών, βέλη και νομίσματα του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα οποία δε σώζονται. Παλιότερα, κατά την καλλιέργεια των αγρών, βρέθηκαν στο χώρο που ήταν το νεκροταφείο της φρουράς τάφοι και επιτάφιες πλάκες, εκ των οποίων πολλές, λόγω άγνοιας, χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή τοίχων. Δεν είναι γνωστό αν αυτές έφεραν επιγραφές.
Περισσότερες πληροφορίες: http://www.hosepsi.net/html/kastri.aspx
Νεώτερο μνημείο
Νερόμυλος στο συνοικισμό Καλλονή, θέση: δίπλα στο γεφύρι (ιδιοκτησία εκκλησίας) και Δύο νερόμυλοι-νεροτριβές ιδιοκτησία εκκλησίας, στη θέση Γκούρα. Έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία. (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1642/34908/23-6-1992 - ΦΕΚ 493/Β/30-7-1992).
Νερόμυλος-Νεροτριβή ιδιοκτησία Τζαδήμα, στον Αγ. Παντελεήμονα (κηρυγμένο μνημείο)
Φυσικά Αξιοθέατα
Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές
- · Ιερά Μονή Ευαγγελιστρίας. Σώζεται μόνο ο ναός. Είναι μικρή ξυλόστεγη βασιλική και ιδρύθηκε το 1700.
- · Ιερός Ναός Αγίου Μάρκου. Είναι μονόκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική. Πυρπολήθηκε το 1692 και ξαναχτίστηκε το 1770. Στο εσωτερικό, οι τοιχογραφίες αναπτύσσονται σε ζώνες και χρονολογούνται το 1786.
- · Ιερός Ναός Αγίου Κοσμά Αιτωλού. Αφιερωμένος στον "Πατροκοσμά", που πέρασε από την περιοχή και δίδαξε στο συγκεκριμένο σημείο.
- · Ενοριακός Ιερός Ναός του Αγ. Νικολάου, στην κεντρική πλατεία του χωριού (χτίστηκε το 1904, με υλικά από το "σεράι" των καπεταναίων Κοτελιδαίων).
Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια
· Απόκριες: Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς ο σύλλογος της Αθήνας οργανώνει εκδρομή στο χωριό, όπου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με μεταμφιέσεις, αστεία δρώμενα και πειράγματα και κάψιμο του καρνάβαλου. Ακολουθεί ολονύκτιο γλέντι και την Καθαρή Δευτέρα γιορτάζονται τα Κούλουμα.
· Ευαγγελισμού - 25 Μαρτίου: Στο μοναστήρι της Ευαγγελίστριας, μετά τη θεία λειτουργία, γίνεται ο εορτασμός της εθνικής επετείου από τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου. Ακολουθεί πανηγύρι με ζωντανή μουσική.
· Αγίου Γεωργίου - Δευτέρα του Πάσχα ή 23 Απριλίου: Στο συνοικισμό του Αγίου Γεωργίου στον προαύλιο χώρο της ομώνυμης εκκλησίας, οι κάτοικοι τιμούν τη μνήμη του αγίου συμμετέχοντες στο πανηγύρι, υπό τους ήχους παραδοσιακής δημοτικής ορχήστρας.
· Γιορτή Ζωοδόχου Πηγής (Παρασκευή του Πάσχα): Η Μονή της Ευαγγελίστριας γιορτάζει, όπου γίνεται πανηγύρι με ζωντανή μουσική.
· Άγιος Παντελεήμονας - 27 Ιουλίου: Στην άκρη του χωριού, κάτω από την πυκνή σκιά των πλατάνων, δίπλα από το νερόμυλο και τη νεροτριβή οι κάτοικοι του χωριού, αλλά και των γύρω χωριών συμμετέχουν στο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα. Παίζει συγκρότημα δημοτικής μουσικής με ντόπιους καλλιτέχνες. Το βράδυ το πανηγύρι μεταφέρεται στην πλατεία του χωριού.
· 18–19 Αυγούστου: Διήμερο πανηγύρι με ζωντανή μουσική, στην όμορφη Καλλονή.
· Πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Κυψέλη (20-23 Αυγούστου): Θεατρική παράσταση και λαϊκή βραδιά στην πλατεία του χωριού, με λαϊκή ορχήστρα.
· Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: 24–25 Αυγούστου: Το πρωί μεγάλο παραδοσιακό πανηγύρι με ζωντανή μουσική στο ξωκκλήσι του Πάτερ Κοσμά, στους πρόποδες των Τζουμέρκων με τη συμμετοχή πλήθους προσκυνητών απ’ όλη τη γύρω περιοχή. Το πανηγύρι ξεκινά με το χορευτικό του συλλόγου και συνεχίζεται ως αργά το απόγευμα. Το βράδυ στην πλατεία του χωριού συμμετέχουν όλοι στο παραδοσιακό καγκελάρι και το γλέντι συνεχίζεται ως τις πρωινές ώρες, για να επαναληφθεί πάλι το βράδυ.
· Γιορτή Αγ. Τριάδας: Πανηγύρι παραδοσιακό
Σύλλογοι
Σύλλογος Κυψελιωτών Άρτας ΄΄ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός΄΄
http://www.kypseliartas.gr/html/index.aspx?pageID=4
Σύλλογος Κυψελιωτών Αθήνας
Αδελφότητα Κυψελιωτών Άρτας
Εξωραϊστικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Καλλονής ΄΄Ο ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ΄΄
Μονοπάτια
· Ορειβασία στις κορυφές Ανεμόζυγο, στην Πορτούλα και στην Πυραμίδα.
· Διαδρομές Κυψέλη - Βουργαρέλι, Άγιος Μάρκος - Πατροκοσμάς, Αγία Μαρίνα, Άγιος Κωνσταντίνος, Μονή Ευαγγελίστριας
Χρήσιμοι ιστότοποι
http://www.ntua.gr/MIRC/db/epirus_db/4 Arta/4_2_D_Athamanias/4_2_D_Athamanias.htm
http://www.kypseliartas.gr/html/index.aspx?pageID=4